Παγκοσμιοποιηση & Ντοκυμαντερ

Είδα χθες βράδυ για λίγο το ντοκυμαντέρ 'Bullshit' που προβλήθηκε στην ΕΤ1 στη Θεματική ενότητα του Κούλογκλου που ασχολήθηκε με τον ακτιβισμό. Η κάμερα ακολουθούσε καθ'όλη τη διάρκεια της ταινίας μια γνωστή Ινδή ακτιβίστρια, το όνομα της οποίας δυστυχώς μου διαφεύγει. Η Ινδή με - μεγάλη φήμη στο Δυτικό κόσμο - ταξίδευε σε όλο τον κόσμο πρωτοστατώντας σε δράσεις κατά των μεταλλαγμένων τροφίμων [που μοιράζονταν στους πεινασμένους Ινδούς], κατά της αγροτικής πολιτικής των ΗΠΑ & ΕΕ προς τις υπόλοιπες χώρες [σημειώθηκαν 576 αυτοκτονίες Ινδών αγροτών σε ένα μήνα], κατά της Coca-Cola που δημιούργησε ρύπανση στο νερό της περιοχής όπου άνοιξε εργοστάσιο κτλ.
Πραγματικά εντυπωσιακή η Ινδή ακτιβίστρια. Ρητόρευε με σιγουριά και στωικότητα. Εδειχνε να κουβαλάει πάνω της την κληρονομιά του Γκάντυ. Από την άλλη ο πολιτικός αντίπαλός της στην Ινδία έμοιαζε με συμβιβασμένο ανθρωπάκο. Ηθελε να μοιράζονται μεταλλαγμένα στου Ινδούς, ήθελε παρέμβαση Αμερικανών και Ευρωπαίων και γενικότερα ήταν υπερ της αντίληψης ότι τόσα προβλήματα που έχουμε ότι και να κάνουν οι ξένοι με τις παρεμβάσεις τους για καλό θα είναι. Ο συμβιβασμένος αυτός ανθρωπάκος εκ των άλλων αναφέρει ότι η Ινδία χρειάζεται την παγκοσμιοποίηση για να εξελιχθεί, όπως και οι Ινδοί χρειάζονται την παγκοσμιοποίηση για να αποκτήσουν καλύτερο επίπεδο ευημερείας.
Σε αυτό το σημείο θυμήθηκα το ντοκυμαντέρ China Blue, όπου ο ο σκηνοθέτης ξεγέλασε τον διευθυντή εργοστασίου παραγωγής τζιν ώστε να γυρίσει την ταινία του μέσα στο εργοστάσιο. Οι Κινεζούλες δούλευαν ασταμάτητα όσο χρειαζόταν για να τελειώσει η παραγγελία. Άλλες φορές 10ωρα, άλλες 15ωρα, μέχρι και 24ωρα σε ορισμένες έκτακτες περιπτώσεις. Ζούσαν στιβαγμές σε άθλια δωματιάκια ανα 8 άτομα. Ολα αυτά για να βγάλουν 20-30 ευρώ το μήνα!
Εκεί λοιπόν που βλέπεις το αίσχος της οικονομικής παγκοσμιοποίησης σε όλο της το μεγαλείο ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Ενώ ο σκηνοθέτης αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει σεκιουριτάς που χτυπάει κάρτες για να φαίνεται ότι οι εργάτες δουλεύουν 8ωρα, ένας Κινέζος εργάτης κάνει την εξής δήλωση: 'Το χτύπημα της κάρτας και όλες οι υπόλοιπες τυπικότητες τακτοποιούνται από τους αρμόδιους για να νιώθετε καλά εσείς οι Δυτικοί...Εδώ στην Κίνα το χειρότερο από το να σε εκμεταλλεύονται είναι να μη σε εκμεταλλεύεται κανείς'.
Στο ντοκυμαντέρ A Decent Factory η Nokia στέλνει μια ομάδα με συμβούλους ηθικής σε εργοστάσιο παραγωγής σχετικών αξεσουάρ στην Κίνα, ώστε να βεβαιωθούν πως οι εργάτες στο εργοστάσιο δουλεύουν κάτω από ανθρώπινες συνθήκες. Οι σύμβουλοι να ξέρουν καλά τη δουλειά τους. Στριμώχνουν σε αρκετές περιπτώσεις τους ιθύνοντες, αλλά δε φαίνονται διαθετιμένοι να ΄χωσουν το μαχαίρι βαθιά στο κόκαλο. Τελειώνουν την έρευνά τους, κάονουν συστάσεις στον διευθυντή και γυρίζουν στη Nokia για να ανακοινώσουν τα ευρήματά τους. Οι αρμόδιοι της Nokia ακούνε με προσοχή, συμφωνούν ότι κάποια πράγματα θα έπρεπε να λειτουργούν καλύτερα στο εργοστάσιο και κλείνουν εκεί το θέμα. Κοινώς οι μεγάλες εταιρείες κάνουν τέτοιου είδους ελέγχους στα εργοστάσια παραγωγής. Σκοπόες τους όμως δεν είναι η ουσιαστική παρέμβαση στη δουλεία που βιώνουν οι εργάτες, αλλά το άλλοθι απέναντι στην κοινωνία. Οι μεγάλες εταιρείες κάνουν τέτοιου είδους ελέγχους ώστε να έχουν καλύτερο Image απένατι στους πελάτες τους.

Ωρα περισυλλογής. Η παγκοσμιοποίηση αυτή καθ'αυτή είναι κάτι το υπέροχο, ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι. Ποιος μπορεί να πει πχ ότι η παγκοσμιοποίηση της μουσικής δεν είναι κάτι το εξαιρετικό. Παρ'όλα αυτά η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας είναι φανερό ότι έχει απίστευτες συνέπειες. εκατομμύρια άνθρωποι ζούνε κάτω από εξευτελιστικές συνθήκες δουλεύοντας για μηνιάτικο της τάξης των 20 ευρώ. Επιστροφή στη δουλεία λοιπόν.
Μήπως όμως είναι τελικά υποκρισία να καταριόμαστε την παγκοσμιοποίηση χωρίς να υπάρχει εναλλακτική λύση. Θέλω να πω αν ακυρώναμε ξαφνικά την παγκοσμιοποίηση, κλείνανε τα εργοστάσια δουλείας στις χώρες των φτωχών, τότε τι..? Οι άνθρωποι έχουν τόσο σοβαρό οικονομικό πρόβλημα που ταξιδεύουν μέρες ελπίζοντας να βρουν κάποιον εργοστασιάρχη να τους εκμεταλλευτεί.
Ο ντοκυμαντερίστας του 'We feed the world' σε συνέντευξη που έδωσε μετά την προβολή της ταινίας του στο πλαίο του 8ου φεστιβαλ ντοκυμαντέρ, δήλωσε πως κανένας Μπους και καμία κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να λάβει μέτρα. Μόνον οι μεγάλες εταιρίες μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Σκεφτείτε το λίγο. Οι Κινεζούλες δούλευαν ατελείωτες ώρες για 20-30 ευρώ το μήνα. Ο διευθυντής έβγαζε καλά λεφτά για τα δεδομένα της χώρας, δε φτουρούσε μία όμως μπροστά σε οποιονδήποτε εργοστασιάρχη δυτικής χώρας. Το παντελόνι το έδινα για 4 ευρώ. Πόσοι μεσάζοντες μπορεί να υπάρχουν μέχρι να φτάσει το παντελόνι στη βιτρίνα κοστολογημένο στα 50 ευρώ; Σίγουρα θα υπάρχουν λεπτομέρειες που αγνοώ αλλά για σκεφτείτε πόσο καλύτερη θα ήταν η κατάσταση αν μπορούσαμε να πάρουμε 2-3 ευρώ από το κέρδος (από το κάθε παντελόνι) της φίρμας που πουλάει τα τζιν και να τα μεταφέρουμε στους μισθούς των εργατών. Αυτή η αλλαγή σε συνδυασμό με έναν σοβαρό έλεχγο ηθικών συμβούλων στα εργοστάσια θα έδινε ανάσα στους φτωχούς εργάτες.
Αν θέλανε 5-10 ετιρείες να αλλάξουν τα δεδομένα του πλανήτη θα μπορούσαν να το κάνουν. Πως να περιμένουμε όμως σε κάτι όταν ο πρόεδρος της Nestle, της μεγαλύτερης εταιρείας τροφίμων και εμφιαλομένων νερών στον κόσμο, κάνει δηλώσεις τύπου: 'Είναι κάποιοι που υποστηρίζουν την ακραία άποψη ότι το νερό πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό' ή 'υπήρξε το παράλογο αίτημα για 35ώρο εργασίας, με την εξήγηση ότι οι ώρες εργασίας πρέπει να είναι λιγότερες για τον καθένα και να προσφέρονται σε πολλούς. Είναι όμως φανερό ότι μόνο η πολύ δουλειά φέρνει νέες θέσεις εργασίας'. [Από το 'We feed the world']

Το θέμα φυσικά και σηκώνει συζήτηση. Δεν έχω σπουδάσει κάτι που να βοηθάει να εντρυφήσω στο θέμα, οπότε όποιος νομίζει ότι μπορεί να συνεισφέρει στην κουβέντα ας κάνει τον κόπο να το πράξει αφήνοντας σχόλιο.